Hale Pili
Ka papa, ka pōhaku, a me ka mau‘u pili
‘O nā pono kūkulu hale i hō‘ili‘ili ‘ia i nā makahiki kenekulia 19, 20, a 21
I ka makahiki ‘umikumamāiwa me ‘ekolu, na William Brigham, ke po‘o alaka‘i mua loa o ka Hale Hō‘ike‘ike ‘o Bīhopa, i ho‘olālā i nā hō‘ike‘ike no ka Hale Hawai‘i, i kona wā i kūkulu ‘ia ai. Ua kākau leka ‘o ia iā George Wilcox, kona hoa o Kaua’i, me ke noi ‘ana iā ia e ‘imi ‘ia ka hale pili no ka Hale Hawai‘i.
Aia nō paha he wahi ki‘i kahiko e waiho maila ma kekahi wahi...e ho‘ā‘o ana nō mākou e ho‘oponopono hou i nei hale kahiko, no ka mea, ‘a‘ole nō paha he mau makahiki hou aku, ‘a‘ohe loa‘a hou ia ‘ano hale pili a koe na‘e ma ka hale hō‘ike‘ike wale nō. ...Makemake ‘ia ka hale pili ‘oi loa i lō‘ihi mai kona ola a he mea ia e hō‘ike ai i ka hana maiau a nā po‘e Hawai‘i i ka lehulehu e kipa ana i ka Hale Hawai‘i i nā makahiki a pau.
Ua loa’a mai kekahi hale pili kūpono kahiko, ‘ane‘ane nō piha he ho‘okahi haneli mau makahiki, i kūkulu ‘ia ma ka ‘ao‘ao komohana o Kaua‘i, kokoke i ke kahakai ‘o Miloli‘i. Ua wehewehe pono ‘ia a ‘āpanapana, a ho‘ouna ‘ia i Honolulu, a kūkulu hou ‘ia i loko o ka Hale Hawai‘i a ho’okomokomo hou ‘ia ma o ka ho‘ohana ‘ana i ke aho a me ka mau’u pili.
I ka hopena o nā makahiki kenekulia 20, ua kō nō ka ‘ōlelo wānana a Brigham no kekahi hale pili: ‘o ia nō ka hale pili hope loa e kū wale ana ma ko Hawai’i nei pae ‘āina.
I ka wā i ho’āla ai i nā mea Hawai’i, i nā makahiki ‘umikumamāiwa kanahiku a kanawalu, ua pi‘i ho‘i ka hoihoi o ka po‘e hana no‘eau kahiko. Ua ho‘okipa mai nā po‘e hana no‘eau like ‘ole o ka pae ‘āina ‘o Hawai‘i i ka hale pili i kūkulu ‘ia i loko o ka Hale Hawai‘i no ke a‘o hou ‘ana i kona ‘ano a me kona kūkulu ‘ia ‘ana.
I ka wā i ho‘oponopono hou ‘ia ai ka Hale Hawai‘i i nā makahiki ‘elua kaukani me ‘eono a i ka makahiki ‘elua kaukani me ‘eiwa, ua komo pū ka po‘e o kēia hanauna i loko o ka wehewehe ‘ana i ka hale me ka nānā pū ‘ana i nā māhele, ka ‘ohi hou ‘ana i ka mau’u, a me ka hili ‘ana i ke aho hou. I ka pa‘a ‘ana o ka hale pili i ke kūkulu ‘ia i ka makahiki ‘elua kaukani me ‘eiwa, ua hana hou ‘ia ka hale me nā haneli mau ‘āpana papa mai ka hale pili kahiko mua i hō‘ike‘ike ‘ia ma ka Hale Hō‘ike‘ike ‘o Bīhopa. Ua hana ‘ia he ho’okahi a ‘oi mile ka lō‘ihi o ke aho a me nā kaukani ‘ope pū‘ā pili i wae ‘ia.