Nā Moena Ni‘ihau
Ma ‘ō a‘e o nā lei pūpū nani i kaulana ai ‘o Ni‘ihau, ua kaulana pū ‘o Ni‘ihau i ka moena i ulana lima ‘ia mai ka makaloa mai, a ua kapa ‘ia he moena pāwehe. I ka wā ma mua, ua ulu nui ka makaloa ma Ni‘ihau i loko o ka ‘āina wai kokoke i nā lihi kai. Eia na‘e, ma hope o ke kū‘ai ‘ia ‘ana ‘o Ni‘ihau, ua lilo ka nui o ka ‘āina ‘o Ni‘ihau i wahi mālama holoholona a ua pau ka pono o ia mau wahi.
Mai ‘ō a ‘ō o Hawai‘i nei, ‘o ka lau hala ka mea ma’amau no ka ulana ‘ana. Mamuli o ka malo‘o o Ni‘ihau, ‘a‘ole nō i ulu maika‘i ke kumulā‘au lau hala ma laila. No ka malo’o o ka ‘āina ‘o Ni’ihau, no laila, ‘a’ole i hiki i ka pūhala ke ulu ma laila, a ‘o ka makaloa kā lākou mea i ho’ohana ‘ia. He ho’okahi ‘īniha ka laulā o ka lauhala no ka ulana ‘ana i ka moena, akā, no ka makaloa, he hapawalu ‘īniha ka li‘ili‘i.
No ka makali‘i loa o ka makaloa, hiki nō ke ulana ‘ia nā ‘ano pāwehe like ‘ole i loko o ka moena. Ua lilo ia moena makaloa i moena kaulana i ho’ohihi ‘ia ma Hawai’i nei, ma muli o ka nui o ka hana e ulana ai i ka moena pāwehe. ‘O nā pāwehe i ulana ‘ia i loko o ka moena makaloa, ua like nō me nā pāwehe i kālai ‘ia no ka ipu. ‘O kēia mau pāwehe, ‘o ia nō ka inoa i kapa ‘ia he moena pāwehe. I loko o nā mele o ka wā kahiko, he hō’ailona ka moena pāwehe no ka hō‘ike ‘ana aku i kekahi kanaka me ke kūlana ki‘eki‘e i aloha nui ‘ia.