Ku‘u Hae Aloha
Ke kapa kuiki hae Hawai‘i
Nā makahiki ‘umikumamāwalu kanaiwa
He makana na nā keiki Duebner, makahiki ‘elua kaukani me ‘elima
‘A‘ole nō i ho‘ololi ‘ia ke ‘ano o ka hae Hawai‘i no ‘elua haneli mau makahiki. Ua hana ‘ia ka hae Hawai‘i ma o ka ho‘ohui pū ‘ana i ka hae ‘Amelika a me ka hae Pelekāne Nui, ‘o lāua nei nā aupuni nui a ke aupuni mō‘ī Hawai‘i i hahai ai i nā makahiki ‘umikumamāwalu haneli. Ua hana mua ‘ia ka hae Hawai‘i ma waena o ka makahiki ‘umikumamāwalu me ‘eono a me ka makahiki ‘umikumamāwalu ‘umikumamāono, me kekahi loli iki wale nō ma mua o ka ho’olaha loa ‘ia ‘ana ka hae Hawai‘i i ka makahiki ‘umikumamāwalu kanahākumamālima, i kona wā i pa‘a loa ai kona ‘ano he hae Hawai‘i.
He kahiko ‘i’o nō nā kapa kuiki hae e like me nā kapa kuiki i hana mua ‘ia i nā makahiki ‘umikumamāwalu kanahiku a me nā makahiki ‘umikumamāwalu kanawalu. ‘Oiai, ‘a‘ole nō maopopo pono i kona mo‘olelo ‘oia‘i‘o, ua hele a nui nā mo‘olelo i kākau ‘ia, ua ‘upu mai ka ho‘okumu ‘ana i kekahi hana kapa kuiki hae ma muli wale nō o kekahi kāpena Pelekānia i ho’okahuli mua i ke aupuni mō‘ī me ka ‘āpono ‘ole ‘ana o ke aupuni Pelekāne Nui kanalima makahiki ma mua o ka ho‘okahuli aupuni ‘ana i ka Mō‘ī Wahine Lili‘uokalani.
Ma Pepeluali i ka makahiki ‘umikumamāwalu kanahākumamākolu i hō‘ea mai ai ‘o Kāpena George Paulet o ka ‘Oihana Moku Ali’i i Honolulu ma luna o ka moku nui i kapa ‘ia ‘o HMS Carysfort. Ua ho‘ā‘o ‘o Paulet e hālāwai pū me ka mō‘ī Kamehameha III no ke kūkākūkā ‘ana aku i nā kuleana o ka po‘e Pelekānia e noho ana ma ke aupuni Hawai‘i. I ke kō ‘ole ‘ana o kona makemake e hui me Kamehameha III, ua ‘ōlelo weliweli ‘o ia e ho’ouka kaua iā Honolulu. Ua ho‘okohu ‘o Paulet iā ia iho a me ‘ekolu mau kānaka hou aku i mau kānaka no ke aupuni kūikawā o Hawai‘i a ua kauoha ‘o ia e luku i nā hae Hawai‘i a pau a kau i ka hae Keaka Uniona ma ko lākou wahi.
He pōkole wale nō kona ho‘okahuli ‘ana i ke aupuni mō‘ī. No ka mea, ‘o kona luna nui, ka Hope ‘Akimalala Richard Thomas, nāna nō i ho‘iho‘i hou i ke ea o ke aupuni mō‘ī ma ka lā kanakolukumamākahi o Iulai. Ma kēia hanana, ua kūkala aku ‘o Kamehameha III i kāna ‘ōlelo kaulana: “Ua mau ke ea o ka ‘āina i ka pono.”
Ma hope o ka ho‘okahuli ‘ia ‘ana o Lili‘uokalani i ka makahiki ‘umikumamāwalu kanaiwakumamākolu, ua kuiki nā wāhine Hawai‘i i ke kapa kuiki hae i mea e hō‘ike aku ai i ko lākou kāko‘o ‘ana i ka ‘ohana ali’i, a me ko lākou kū‘ē ‘ana i ka ho’okahuli ‘ia ‘ana o Hawai‘i i ke aupuni ‘Amelika. I ka nui o ka manawa, ua ho‘okomo pū ‘ia ke ki‘i o ka sila o ke aupuni Hawai‘i e ka mea kuiki kapa i mea e hō‘ike aku ai no wai lā ia makana ‘o ia hoi’i ke kapa kuiki hae.